این مصاحبه در راستای شناخت انجمن های صنفی کارگری و کارفرمایی و بررسی مسایل و مشکلات آنان انجام و منتشر می گردد. امیدواریم به سهم خود در شناساندن این تشکل ها به مردم جامعه و انتقال مشکلات آنان به مسئولان محترم توفیق بدست آوریم.

 

تشکل نیور: علاقه مندیم در این گفتگو علاوه بر مسائل و موضوعات اختصاصی انجمن که حتما مطرح می شود در خصوص تشکل ها و مسائل و مشکلات آنها نیز صحبت کنیم چرا که اعتقاد داریم سیر توسعه و پیشرفت هر جامعه ای از گذر تقویت و توسعه تشکل ها و NGO های یک جامعه است. بنابراین در ابتدا خواهش می کنم توضیحی در خصوص تاریخچه انجمن و مدت فعالیت آن ارائه فرمایید و در خلال آن به عنوان فردی تشکلی با سابقه فعالیتی که دارید دوست داریم از تجارب شما در این زمینه هم بهره مند بشویم.

جواب: از شما هم تشکر می کنم که تشریف آوردین. این انجمن۶۰ سال سابقه دارد و سال گذشته جشن ۶۰ سالگی را گرفتیم. از ۲۶/۱۲/۱۳۳۶ که انجمن به ثبت رسیده است افراد به نام و زحمت کشی را انجمن به خود دیده است. بنده سه دوره نایب رئیس انجمن بوده ام و این دوره اولین دوره ای است که به عنوان رئیس فعالیت می کنم. در کنار انجمن برای حضور و فعالیت بیشتر و بهتر، انجمن استان ها و با مشارکت آنها کانون انجمن های صنفی استان ها نیز ثبت شده که بنده همزمان ریاست آن کانون را نیز به عهده دارم. انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران بیش از ۱۸۰۰ عضو دارد.

کاری که انجمن ها انجام می دهند قاعدتا باید رصد کنند مشکلات و مطالبات صنف را و بعد از بررسی، از دولت یا مراجع ذیربط مطالبه کنند. ما در صنف گردشگری ۳ دستگاه متولی داریم. مجوز بند الف را سازمان هواپیمایی کشوری صادر می کند مجوز بند ب را سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری صادر می کند و سومین مجوز را سازمان حج و زیارت صادر می کند که البته این خودش یک معضلی است و انتقادهای  زیاد و مباحث متعدد داشته ایم. در دنیا متولی گردشگری یک مرجع و یک سازمان است ولی در ایران سه نهاد مستقل  جدای از هم این کار را انجام می دهند. یعنی وزارت راه و ترابری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری. بدتر از همه اینها که ما همه جا عنوان کرده ایم و معترض هم شده ایم اینست که همه سازمان ها و نهاد ها و صنایع بزرگ و بانک ها روی آورده اند به این صنعت یعنی هم آژانس دارند و هم هتل دارند و همه آنها نیز زیان ده شده اند.

چون وارد عرصه ایی شده اند که نه وظیفه آنهاست و نه تخصصی دارند و تنها بدلیل جاذبه ظاهری این صنعت وارد آن  شده اند و بدتر از این اینست که وزارت خانه ای غیر مرتبط در  امر صدور مجوز وارد می شود و مجوز غیر قانونی صادر می کند مثل گردشگری سلامت که وزارت بهداشت بطور غیر قانونی با توجیه این که گردشگری  سلامت به آنها نیز مرتبط است وارد عرصه صدور مجوز در این خصوص شده اند.

ولی همانگونه که از اسم این عنوان پیداست یعنی گردشگری سلامت، گردشگری مقدم بر سلامت است. اصلا گردشگری طیف های مختلفی دارد و حتی گردشگری در طبیعت و مثلا کنار ساحل و آب های معدنی هم گردشگری سلامت تلقی می شود. گردشگری سلامت فقط بیمارستان و جراحی نیست و اگر در این خصوص متقاضی وجود داشته باشد دفاتر گردشگری باید کلیه کارهای مربوط به گردشگری را انجام دهند  و گردشگری را انجام بدهند و گردشگر را به بیمارستان و محل درمان تحویل دهند و بعد از درمان نیز مجددا کارهای او را پیگری نمایند یا در مورد دیگر، گردشگری ورزشی که وزارت ورزش به بهانه گردشگری ورزشکاران، در صدور مجوز ورود پیدا کرده و حتی آژانس های هواپیمایی تاسیس کرده است و خودش این کار را می کند. مگر ما حق داریم مسابقه ورزشی برگزار کنیم؟ و یا حق داریم در کار درمان دخالت کنیم؟  بنابراین دیگران نیز حق ندارند وارد کار گردشگری و امور مربوط به آن شوند.

از این موارد زیاد است و حتی سازمان حج و زیارت بجز مقوله حج که امری ویژه و استثنایی است در مجوزهای زیارتی دخالت نابجا کرده است زیرا در تمام مجوزهای  دفاتر خدمات مسافرتی قید شده در امر سیاحتی و زیارتی امکان فعالیت دارند یعنی دفاتر می توانند از عراق مسافر بیاورند و ببرند مثلا مشهد برای زیارت. ولی دفاتر امکان بردن مسافر از ایران به عراق را ندارند و سازمان حج و زیارت بحث خروج را به انحصار خود در آورده است این مصوبه هم به نظر ما مصوبه نا بجایی است.

برگردیم به مبحث انجمن ها. همین اجحافاتی که به صنوف می شود و همین تداخل و نارسایی ها را انجمن ها باید بررسی کنند و رصد نمایند و مطالبه نمایند و خواسته صنف را برآورده نمایند. چقدر این خصوص موفق هستند؟ تقریبا نزدیک به صفر. چرا نزدیک به صفر؟ چون انجمن اختیاری ندارد.

انجمن ها قدرت اجرایی و نظارتی ندارند نه در مواجه با دستگاه های دولتی و نه حتی در موارد که دفاتر تخلفی انجام می دهند و یا وقتی حقوق مسافر تضییع می شود.

اگر در جایی هم می بینیم یک انجمن نسبتا موفق عمل می کند بدلیل روابط و ارتباط مدیران انجمن با مدیران دولتی دستگاه های مرتبط است نه به خاطر جایگاه قانونی و وظایف قانونی انجمن ها. در این حالت هم حتی انجمن ها باید برای ادامه این ارتباط به مماشات روی بیاورند در حالی که انجمن وظیفه اش مماشات نیست و باید با ادبیات خاص خودش حقوق خودش را استیفا کند.

چهل سال از انقلاب می گذرد و شعار واگذاری تصدی ها مطرح است اما دستگاه ها برای اینکه بتوانند حضور خود را توجیه نمایند و صنوف را زیر سیطره خود داشته باشند اصلا به واگذاری تصدی ها اعتقادی ندارند.

انجمن ها هم بدون داشتن حق تصدی گری هیچ جایگاهی ندارند و متاسفانه علیرغم صراحت قانون در اصل ۴۴ هیج اتفاقی نیفتاده است. حتی دولت اصل ۴۴ را تفسیر کرد و در واگذاری های انجام شده با تاسیس شرکت های خصولتی در واقع منافع خودش را به این شرکت واسطه ایی منتقل کرده است که این شرکت های خصولتی و واسطه ای تابع نعل به نعل دستورات بخش دولتی هستند. این گرفتاری های صنوف است که متاسفانه تا حالا به جایی نرسیده است امیدوارم تشکل ها روزی به جایگاه واقعی خود برسند تا بتوانند حقوق فعالان صنف را پاسداری کنند.

تشکل نیور: جناب اقای رفیعی شما با سابقه ۶۰ ساله هم می فرمایید امیدواریم ؟ آیا نباید تشکل ها مبارزه نمایند برای بدست آوردن اختیارات ؟ ممکن است یک تشکل نوپا بگوید امید داریم ولی آیا این انجمن هم با این سابقه باید بگوید امید داریم؟ از کجا باید شروع کرد؟ چطور باید شروع کرد؟

جواب: در دوره های قبل دوستانی بودند که جنگیدند و با ادبیات جنگندگی سعی  داشتند کارها را پیش ببرند و حقوق اعضا را نمایندگی نمایند. اما ناشی از این روش، همان ارتباط های نصف و نیمه هم آسیب دیدند و قطع شد. در هر حال الان همه چیز دست دولت است. آن روش باعث شد دولت بیاید بصورت غیر قانونی تشکل های موازی دیگری را در این صنف برقرار کند. زاییده آن ادبیات، ۸-۷ انجمن موازی شده است.

تشکل نیور: البته من این را قبول ندارم که تشکل های موازی زاییده ادبیات جنگندگی و ناشی از قطع ارتباط ها باشد چون اگر چنین باشد در خصوص سایر تشکل ها نباید شاهد تشکل های موازی باشیم در حالی که ما تشکل های موازی را در جاهای دیگر هم می بینیم.

جواب: در این حالت دیگر نمی توان اختلافات را جمع کرد. به طور مثال اخیرا یک نامه ای از سازمان گردشگری آمده و در کنار ما و اتحادیه هتل داران که قانونی هستند از چند تشکل غیر قانونی که به همین سیاق تاسیس شده اند نیز دعوت کرده است مثل جامعه تورگردانان جامعه هتل داران و جامعه راهنمایان گردشگری جامعه حرفه ای اقامتگاه ها. البته آنها هم توجیهات خاص خود را دارند و می گویند اگر ما بخواهیم چیزی را واگذار کنیم باید به افرادی واگذار کنیم که از ما مجوز دارند نه دیگران، تا بتوانیم نظارت انجام دهیم و برای این کار هم یک مصوبه هیات وزیران دارند. این تشکل های موازی در همه صنوف وجود دارد و دولت در تمام تشکل ها این مشکل را ایجاد کرده است تمام صنوف همین گله را دارند. با همه این اوصاف داریم کار خود را می کنیم و به آینده امید داریم.

تشکل نیور: لطفا در خصوص مواردی که  تلاش کرده اید و به نتیجه نزدیک شده اید مصداق بیان کنید.

جواب: در خصوص بازگرداندن وظایف به انجمن با سازمان هواپیمایی و میراث یکسال است که وارد مذاکره شده ایم و با هواپیمایی تفاهم نامه ای هم منعقد کرده ایم که این وظایف و فعالیت ها برگردد داخل انجمن. هر چند که کارشکنی ها نیز شروع شده و شیطنت هایی هم وجود دارد. حتی برخی تشکل های زیر مجموعه مواردی را امضا کرده اند که نمی خواهند زیر نظر انجمن فعالیت نمایند و همچنان علاقمند به همکاری مستقیم با دستگاه های دولتی هستند. به نظر شما چرا باید همچنین نامه ای ارائه دهند؟ در هرحال در این خصوص در حال مذاکره هستیم و امید داریم با اصلاحاتی که در اساسنامه انجام می دهیم کلیه فعالیت های زیر مجموعه را بتوانیم پوشش دهیم.

تشکل نیوز: جناب آقای رفیعی بجز موارد کلی و عمومی، خدماتی که مستقیما انجمن به اعضا می دهد چیست؟ از این جهت این سوال را می پرسم که اگر یک دفتر گفت من حتی اگر عضو انجمن نشوم از زحمات انجمن منتفع می شوم. انجمن چه پاسخی خواهد داشت برای تشویق این دفاتر که عضویت آنها می تواند فواید فوق العاده و بیشتری برای آنها داشته باشد؟

جواب: این حرف واقعا درستی است و من هم واقعا این سوال را از خودم می پرسم که برای صنف چه باید بکنم و چه می توانم بکنم؟ در موقع انتخابات هم به همین خاطر طفره میرفتم و با اصرار دوستان وارد انتخابات شدم اما در هر حال کارهایی هم به فراخور توان و اختیار انجام شده است. راجب آموزش، ماهی یک کارگاه آموزشی گذاشته ام. بزرگترین مشکل ما بحث مالیات است که اعضا بیشترین گرفتاری را در این خصوص دارند. سه کارگاه آموزشی گذاشته ام و از مدیران ارشد سازمان مالیاتی هم دعوت کرده ام تا مسائل مطرح شود. در این خصوص تمام سعی ما این است که ممیزهای مالیاتی واقع بین تر در برخورد با صنف ما رفتار نمایند و تا حدی هم موفق بوده ایم.

یا مثلا در خصوص عوارض خروج از کشور در نشست های متعدد با نمایندگان و بخش های دولتی این قانون را به چالش کشیده ایم که چرا دولت باید کمبود درآمد خودش را از این طریق جبران کند و اینکه آیا ریالی از  این وجوه در جهت رفاه بخش گردشگری و زیر ساخت های گردشگری هزینه شده است؟ فعلا فقط می توانیم فقط فریاد بزنیم.

از طرف دیگر بخش خصوصی و اعضا ی تشکل ها نیز چون عادت کرده اند به اینکه حقوقشان همواره ضایع گردد متاسفانه رفتار غیر طبیعی هم در بین این عده بیشتر می شود و رفتار غیر قانونی هم بیشتر می شود و این درد جامعه ماست.

من اگر ابزار نداشته باشم و اگر اختیار نداشته باشم و دولت هم ۸-۷ تشکل موازی کنار من قرار داده چه کار می توانم بکنم؟ بگذریم.

در کنار آموزش از جمله کارهای دیگری که انجام شده در خصوص ودیعه گذاشتن اعضا به هنگام اخذ مجوز، اقدامات بسیاری خوبی در جهت کاهش این رقم انجام داده ایم. در حالی که اصلا با اصل ودیعه گذاشتن به شدت مخالفیم. زیرا اعتقاد داریم بخش دولتی سرویسی ارائه نمی دهد که دفاتر تخلفی انجام دهند نسبت به آن سرویس. بخش دولتی حداکثر مجوز ارائه می دهد و اگر دفتری تخلف کرد حداکثر می تواند مجوز را باطل کند ضمن اینکه اعتقاد داریم به لحاظ کارشناسی رسیدگی به تخلف ها نیز در تخصص انجمن  است و دولت حق ندارد ودیعه ها را نقد کند یا توقیف کند.

علاوه بر کاهش میزان ودیعه ها توانسته ایم به جای مبلغ نقد یا ملک، ودیعه را به صورت چک نزد بانک بگذاریم که تفاهم نامه هایی در این خصوص منعقد گردیده است. در هر حال علاوه بر زحمات مسئولین قبلی زمان کمی است که مدیریت تغییر کرده و به شدت در حال فعالیت هستیم. از یکطرف داریم تلاش می کنیم تا اعضا انجمن را باور کنند و از طرف دیگری بخشی از انرژی را گذاشته ایم برای چالش با دولت و بخش های اجرایی تا صنف را به صنف پویایی تبدیل کنیم. با این اوصاف هر روز در خواست عضویت داریم.

 

 

تشکل نیوز: چه تعداد دفاتر در این صنف فعال هستند؟

جواب: متاسفانه چون صدور مجوزها دست ما نیست آمار دقیقی نداریم ضمن اینکه ارائه آمار و مصاحبه دارای تبعاتی دو سویه است. مصاحبه ریزش اعتبار دارد و همواره بخشی را دلخور می کند اما با این وجود من همواره از گفت و گو استقبال کرده و می کنم. چون دستگاه ها پراکنده هستند آمار مجتمع و منسجمی نداریم و در هر حال می توانیم بگوییم ۵۰ درصد دفاتر فعال هستند و از این تعداد حدود ۲۰ درصد سهم عمده ایی در بازار دارند.

در هر حال تا زمانی که انجمن بزرگ نشود و اختیارات قانونی به دست نیاورد ما نمی توانیم کار بزرگی انجام دهیم. باید با توجه به مشکلاتی که کشور در حال حاضر بدلیل تحریم ها، مشکلات بخش صنعت، کشاورزی و … دارد توجه و اهمیت خاصی به بخش گردشگری بدهیم. ایران باید جایگاه اول را به گردشگری اختصاص دهد و اخیرا بدلیل بن بست در سایر بخش ها، کمی نسبت به موضوع گردشگری توجه صورت گرفته است.

یکی دیگر از کارهای مهم صورت گرفته راه اندازی شوراهای صلح و سازش است که در کانون های استانی هم فعال شده اند و بر اساس تفاهم نامه با سازمان مقررات و سازمان حمایت از مصرف کننده در جلساتی که تشکیل می شود نمایندگان آن سازمان نیز حضور دارند و در هر حال اعتقاد داریم کلیه شکایت ها و اختلافات باید در محل صنف و انجمن رسیدگی گردد و نه توسط بخش های دولتی.

تشکل نیور: جناب آقای رفیعی تا حال هر چه گفتید مخاطب دولت و بخش دولتی بوده ولی از آنجایی که فقط یک تشکل قوی و منسجم می تواند مطالبه مطلوب داشته باشد، اگر بخواهید به اعضا و فعالان این صنف نهیب و تذکری بدهید چه می گویید؟

 جواب: آنقدر اعضا ما حقوقشان ضایع شده که ظرفیت نهیب ندارند ولی اگر بخواهیم انتقاد کنیم می گویم چرا باید کارمزدی که ایر لاین به دفاتر می دهد به عنوان تخفیف به مشتری دهید تا باعث رقابت ناسالم شود؟

کارمزد ۵ تا ۹ درصد سود نیست. کارمزد حقوق ارائه سرویس شما به دفتر است این تخفیف ها به مسافر باعث می شود جای دیگری تخلفی صورت بگیرد. باید بساط رقابت ناسالم در صنف جمع شود. انتقاد دیگر ورود افرادی تحت عنوان استارت آپ به این صنف می باشد. استارت آپ تعریف خودش را دارد و نباید به این بهانه فعالیت دفاتر تحت تاثیر قرار بگیرد. تحت عنوان اشتغال زایی برای تعداد محدودی استارت آپ، تعداد زیاد و قابل توجهی شغل در این حوزه دارند آسیب می بینند که انجمن باید با قدرت با این موضوع برخورد کند در هر حال انتقاد عمده به صنف اینست که به جای رقابت سالم دچار رقابت ناسالم شده اند و البته دلیل آن هم گرفتاری این صنف به مشکلات متعدد است و گرفتاری باعث رقابت ناسالم می شود.

تشکل نیور: به عنوان یک فرد تشکلی، برای تقویت تشکل های کارفرمایی اعضای یک تشکل چه کار باید بکنند و دولت چه کار باید انجام دهد تا یک تشکل قوی باشد؟

جواب: رفع موازی کاری یکی از کارهایی است که باید برچیده شود. موازی کاری درد بزرگ تشکل هاست زیرا در برخی از سازمان ها سیاست اختلاف بیانداز و حاکم باش وجود دارد. نکته دیگر اختلافات داخلی در بین تشکل هاست که به خود آنها بر می گردد که متاسفانه اختلافات خود را به داخل جلسات با مخاطبین دولتی می کشانند. اینها باعث تضعیف تشکل خواهد شد.

در هر حال ما برای ۴۸۰۰ دفتر داراری مجوز فعالیت می کنیم نه فقط اعضای انجمن. و وظیفه داریم مشکلات همگی را مد نظر داشته باشیم. از همه فعالان این صنف درخواست دارم انجمن را از خود بدانند و مشارکت نمایند تا کمیته ها راه اندازی شوند. دست یاری به سوی همه فعالان صنف و اعضا دراز کرده ام و توقع همراهی دارم.

 

جناب آقای رفیعی

 را فردی پرکار، پرانرژی، اهل مذاکره و امیدوار به آینده دیدم. فردی با دغدغه بالا و با روحیه ای مثبت و البته موفق. وجودش برای صنف مغتنم است و امیدورام بتواند در انسجام بخشی بیش از پیش فعالان این حوزه موفق باشد.

تشکل نیوز

 آمادگی دارد تا نظرات خوانندگان بویژه اعضای محترم انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی را در خصوص مسایل مطرح شده منعکس نماید.

تاریخ مصاحبه: ۱۳۹۸/۲/۹